Veel vragen over slowcookers komen voort uit het feit dat niet iedereen weet hoe een slowcooker werkt en waarom hij zo werkt. Vragen over de temperatuur en of die te hoog of te laag is, vragen over timers en startuitstel, vragen over deksels die niet goed afsluiten en natuurlijk vragen over wat de beste slowcooker is, komen meestal voort uit de vraag Hoe werkt een Slowcooker? In dit artikel zal ik proberen uit te leggen hoe en vooral waarom een slowcooker werkt zoals hij werkt.
Hoe werkt een Slowcooker?
De elektrische slowcooker is in de jaren 1940 uitgevonden door een in de Verenigde Staten wonende immigrant uit Litouwen. Irving Naxon ontwikkelde met zijn bedrijf ‘Naxon Utilities Corporation' de ‘Naxon Beanery All-Purpose Cooker', Wat de uitvinder probeerde na te bootsen is de bereiding van een traditioneel Joodse bonenstoofschotel die zijn moeder voor hem maakte. Voor dit gerecht is het nodig vier uur lang te garen, op lage temperatuur. En dat is vrij lang, zeker als je er constant bij moet blijven. Daarom bedacht Irving Naxon een elektrische versie van de stoofpot, wat later de Crock-Pot zou worden.
De bedoeling van een slowcooker is dan ook om voedsel langzaam, op lage temperatuur, te garen. Op die manier worden de ingrediënten gaar maar houden ze nog grotendeels hun structuur en blijven ook veel voedingsstoffen in tact. Een ander voordeel is dat je niet hoeft te roeren: doe het in de slowcooker, zet deze aan en doe het deksel op de pan – niets meer aan doen!
Opwarmen
De slowcooker werkt dus hetzelfde als een stoofpot, maar dan komt de warmte niet van het gasfornuis of de kookplaat, maar de warmte komt van warmtedraden in de buitenpan van de slowcooker. In de wand (en soms de bodem) van een slowcooker zit een strook van warmtedraden (je kent ze wel van het broodrooster) verwerkt. Als je de slowcooker aan zet dan gaat er een elektrische stroom lopen in de draden, door wrijving ontstaat warmte, en zo verwarmten de draden de binnenwand van de buitenpan. In deze buitenpan staat een binnenpan, meestal gemaakt van aluminium of keramiek. Deze binnenpan neemt de warmte over van de buitenpan en het voedsel in de binnenpan wordt nu langzaam verwarmd.
Temperatuurverloop
De temperatuur in een slowcooker gaat niet meteen onbeperkt omhoog naar de maximumtemperatuur van 95 graden Celsius, in plaats daarvan verloopt de opbouw van warmte langzaam volgens het volgende patroon:
- Lage stand (low): Temperatuur wordt opgebouwd tot het lage niveau gedurende 75% van de ingestelde tijd, na 75% van de tijd wordt de temperatuur hoger totdat 95 graden Celsius wordt bereikt. Deze hoge temperatuur wordt tot en met de laatste minuut van de ingestelde tijd aangehouden.
- Hoge stand (High): Temperatuur wordt opgebouwd tot het lage niveau gedurende 50% van de ingestelde tijd, na 50% van de tijd wordt de temperatuur hoger totdat 95 graden Celsius wordt bereikt. Deze hoge temperatuur wordt tot en met de laatste minuut van de ingestelde tijd aangehouden.
Maar let op: niet elke slowcooker werkt op de manier zoals hierboven beschreven. Slowcookers van verschillende merken kunnen verschillende warmtepatronen aanhouden, en een andere lage temperatuur en hoge temperatuur hebben. Ook zijn er slwocookers zonder timer, die dus gewoon heel langzaam een constante opbouw van temperatuur hebben tot het door de fabrikant ingestelde maximum, of ze hebben een ander specifiek temperatuurverloop – ook weer afhankelijk van merk en model slowcooker.
Temperaturen
Geregeld komen er vragen voorbij waarop alleen een vaag antwoord gegeven kan worden. Zoals: “Hoe warm wordt een slowocoker?” Het antwoord daarop is dan “ongeveer 95 graden op de kage en hoogste stand nadat de slowcooker lang genoeg aan staat en afhankelijk van merk en model slowcooker”. Ook de vraag “Wordt mijn slowcooker te warm?” is er zo een die alleen ‘vaag' kan worden beantwoord met:”de slowcooker wordt zo warm als door de fabrikant is ingesteld – indien hij correct werkt. Of dat te warm is hangt ervan af wat je als 'te warm' omschrijft”.
Er is simpelweg geen ‘beste temperatuur' voor een slowcooker, al wordt 95 graden Celsius door heel veel fabrikanten gebruikt, maar slowcookers zijn absoluut niet precies en dus zal de temperatuur in een slowcooker verschillen van andere slowcooker, en het hangt ook af van hoe veel voedsel er in de slowcooker zit, hoe lang deze al aan staat en op welke stand (high, low of warmhouden).
Je kunt een slowcooker dus niet op temperatuur instellen, je kunt alleen een stand instellen en die stand bepaalt hoe snel de slowcooker zijn maximale temperatuur zal gaan bereiken. Omdat je tijdens het slowcooken niet hoeft te roeren (kan wel), verliest de slowcooker ook weinig vocht. Daarom hoef je maar heel weinig vocht te gebruiken in je slowcookgerechten. Als je toch besluit te roeren of om een andere reden het deksel van de slowcooker haalt: tel 5 minuten kooktijd op bij de ingestelde tijd, want de slowcooker bouwt de temperatuur langzaam op maar verliest wel veel warmte als je het deksel eraf haalt.
Conclusie
Nu weet je hoe een slowcooker werkt en waarom hij zo werkt, en je weet ook dat een slowcooker geen precisie-instrument is waarmee je op een exacte temperatuur kunt garen. Het is meer een ‘het komt wel goed' manier van koken, en dat is ook hoe je ermee om zou moeten gaan.
Na ongeveer 5 uur begon de deksel van onze nieuwe slowcooker te klapperen is dit normaal of heb ik iets niet goed gedaan.
De slowcookers die ik heb zijn allemaal voorzien van ten minste één luchtgaatje in het deksel, waardoor deze niet gaat klapperen (de opwarmende lucht zet uit en wil weg, door het gaatje kan het ontsnappen). Je vermeldt niet welke slowcooker je hebt dus ik kan niet beoordelen wat de oorzaak is van het klapperen van het deksel, helaas.
Iets verkeerd doen met een slowcooker is overigens best lastig, het enige wat echt ‘verkeerd’ is is als je het eten in de buitenpan van de slowcooker doet en niet in de binnenpan, maar dat lijkt me hier niet aan de orde 🙂